ISIMEMO SOLAR KANYE namaplanethi emhlabeni

INDAWO YOKUPHILA KWI-SOLAR SYSTEM NEZIPHUMA
Ilanga ngokwalo liyinkanyezi. Uhlelo lwonozungezilanga, ngakolunye uhlangothi, luyisakhiwo esakhiwa amaplanethi, amaplanethi amancanyana, iziphuphutheki zamaplanethi, amafu namafu kagesi nothuli oluzungeza ilanga.
Okokuqala, uma sichaza amaplanethi asozungezweni lwelanga, iplanethi igama elinikezwa izidalwa zasezulwini ezihamba zizungeze ilanga futhi zibe nomjikelezo, zinobunzima obungakha isakhiwo esiyindilinga ngenxa yamandla ayo adonsela phansi, ngakho-ke zikwi-hydrostatic equilibrium, futhi zisuse umjikelezo wazo ngokusho kombono wokwakheka kweplanethi.
Kunamaplanethi ayisishiyagalombili esimisweni sonozungezilanga. IMercury yiplanethi esondelene kakhulu neLanga, kodwa iyaqhubeka njengeVenus, uMhlaba, iMars, iJupiter, iSaturn, i-Uranus neNeptune.
Iplanethi enkulu kunazo zonke ohlelweni lwelanga yiJupiter. Uma sihlela ngosayizi, iyaqhubeka njengoSaturn, Uranus, Neptune, Earth, Venus neMercury.
Ngaphandle kwala maplanethi amakhulu, kukhona namaplanethi amancane ohlelweni lwelanga. Amaplanethi amancane afana namaplanethi ngezindlela eziningi, kepha kukhona nokwehluka okuthile. Uma sichaza umqondo weplanethi yemifino; Kungachazwa ngokuthi "umzimba wasezulwini onomjikelezo ozungeza ilanga, onesisindo esingakha isakhiwo esiyindilinga ngenxa yamandla aso adonsela phansi, ngakho-ke unesimo se-hydrostatic equilibrium, awususanga umjikelezo wawo ngokusho kombono wokwakheka kweplanethi futhi awunazo iziphuphutheki."
Okwaziwa kakhulu ngamaplanethi amancanyana yiPluto, eyayihlanganiswa yi-International Astronomical Union esigabeni seplanethi emfushane e2006. Ngaphandle kwePluto, amaplanethi abonakala kakhulu amnyama yiCere, Haumea, Makemake ne-Eris.
Ngaphandle kwamaplanethi namaplanethi amancanyana, imizimba emincane enezinye izidalwa zasemkhathini ezijikeleza ilanga zitholakala esimisweni sonozungezilanga.



1.JÃœPÄ°T kuyinto

UJupiter wathola igama lalo komunye wonkulunkulu ezinganekwaneni zamaRoma. IJupiter yiplanethi enkulu kunazo zonke ohlelweni lwonozungezilanga. Ibeka endaweni yesihlanu ngokuya ngebanga elangeni. Futhi ibanga layo elijwayelekile lingamakhilomitha angama-778.000.000. Ingqikithi yayo inensimbi nezinto ezifanayo ezisindayo, kuyilapho ingaphezulu layo lineziphuzo ezingaminyene kakhulu njenge-liquid hydrogen. Ubuso bawo buqukethe amafu anemibala futhi lawa mafu aqukethe izinto ezifana ne-hydrogen, i-helium ne-ammonia. Iziphepho ezinkulu zenzeka ngenxa yomkhathi oshubile weJupiter. IJupiter inezinyanga ezintathu ezizungezile. Ama-satellite amakhulu kunawo wonke yiCallisto, iGanymede, Io ne-Europa.
I-Jupiter iplanethi enamaphiko. Kodwa-ke, kutholakale ukuthi ku-ringed sekwephuzile ngoba kukhombisa ukukhanya okuncane kakhulu. I-Jupiter inamandla kazibuthe amaningi.
2.MERK kuyinto
Ikusondele kakhulu elangeni kanye neplanethi encane kunazo zonke esimisweni sonozungezilanga. Elinye igama leMercury yi-Utarit. I-Mercury ayinayo i-satellite eyaziwayo. Ngakho-ke, ijubane lokujikeleza liphakeme kakhulu kunamanye amaplanethi. Njengoba incane, kuyiplanethi enzima kakhulu ukuyibuka emhlabeni. Kuyiplanethi eseduzane noMhlaba mayelana nobuningi. Kuyiplanethi eqinile kakhulu ekwakhiweni kwayo futhi inama-crater, ukugeleza kwe-lava nemicengezi emikhulu ebusweni bayo. NjengoJupita, laqanjwa ngegama likankulunkulu wezinganekwane zamaRoma. Kuyiplanethi eshisa kakhulu ngoba isondele elangeni. Ngoba umkhathi awunakwa, umehluko wokushisa awusi kakhulu.

3.VENÃœS

Elinye lamaplanethi ohlelweni lwamandla elanga yiVenus. Uyiplanethi esiseduzane kakhulu nomjikelezo woMhlaba njenge-orbit, ngakho-ke uyiplanethi esiseduzane futhi ekhanyayo emhlabeni. Ingabonakala kalula ikakhulukazi ngeso elinqunu ekuphumeni kwelanga nasekushoneni kwelanga. Iplanethi yaseVenus, eyaziwa nangokuthi iMelusi's Star, yaziwa nangokuthi i-Morning Star, i-Evening Star, noma i-Tan Star. Kungumhlaba wesibili osondele kakhulu eLangeni. IVenus iyisibhakabhaka esikhanya kakhulu ngemuva kweLanga neNyanga. IVenus, iplanethi eshisa kakhulu ku-Solar System, inama-crater amaningi nezintaba-mlilo ezisebenzayo ebusweni bayo futhi yonke indawo yakhona imbozwe amafu ama-asidi e-sulfuric. Ibizwa ngegama leVenus, elaziwa ngokuthi yi-Aphrodite kuRoma Mythology. Iyazungeza i-axis yayo ngokubheka okuphambene nokujikeleza kwamanye amaplanethi. Enye into ethokozisayo yeVenus ukuthi iqeda ukujikeleza kwayo ngokuzungeza iLanga ngokushesha kunokujikeleza kwayo ukuzungeza i-axis yayo. Iplanethi enguVenus inelukuluku kakhulu futhi kuthunyelwa umkhathi omningi ovela eMhlabeni.

4.MARS

Yize iMars iyiplanethi yesine ngokuya ngebanga ukuya eLangeni, iyiplanethi yesibili encane kunazo zonke. IMars ibizwa nangokuthi iRed Planet ngenxa yokubukeka kwayo okubomvu ngenxa ye-iron oxide. IMars inezinyanga ezimbili. Amagama walezi iziphuphutheki nguPhobos no Deimos. UMars waqala wabonwa uGalileo. Kunezindawo eziningi namafu acwebezelayo emafwini aseMars. IMars inezinkathi ezifana nasemhlabeni, kepha isikhathi salezi zikhathi zinde kangangoMhlaba. Kunamathafa aphansi namagquma aphakeme ebusweni beMars. Lesi sici sifana nenyanga. Kukhona futhi ama-crater kanye nezintaba-mlilo ezakhiwe ngenxa yemithelela yokwehla kwezulu.

5.SATÃœRN

Omunye iplanethi esimisweni sonozungezilanga nguSaturn. Kungumhlaba wesithupha osondele kakhulu ohlelweni lwelanga. Kuza okwesibili ngemuva kukaJupiter ngosayizi. ISaturn ingamakhulu ayisikhombisa yoMhlaba wethu ngomthamo. Ungomunye wamaplanethi angabukwa ngeso elinqunu. ISaturn iyafana ngesimo soMhlaba ngenxa yesakhiwo sayo esikhulu, esithambile kusukela esigxotsheni nasikhwebeni, kepha iSaturn inendandatho yamagesi. Iningi lomkhathi walo liqukethe ama-molekyuli e-hydrogen asesimweni se-liquid noma i-gaseous. ISaturn inama-satellites angamashumi amahlanu nantathu aziwa ngokusemthethweni. Abaziwayo kakhulu kulezi yiPandora neTitan.

6.URANÃœS

Elinye lamaplanethi ohlelweni lwamandla elanga yi-Uranus futhi latholakala kwisazi sezinkanyezi esidumile uWilliam Herschel we1781. Yiplanethi yesithathu ngobukhulu ohlelweni lwamandla elanga futhi icishe ibe ngamashumi ayisithupha nane kukhulu kunoMhlaba. Ibanga lesikhombisa ngokuya kusondele elangeni. Ngokuya nge-satellite, iJupiter neSaturn kungokwesithathu. Akusilo iplanethi engabonakala eMhlabeni ngesibonakude esilula. Ingaqedela ukujikeleza kwayo ngokuzungeza ilanga cishe eminyakeni engamashumi ayisishiyagalombili nane. Nginokubukeka okuluhlaza okwesibhakabhaka. Kunama-satellites angamashumi amabili nesikhombisa aziwayo. Abanye abaziwa kakhulu yi-Ariel noMiranda. I-Uranus, okuyi-axis yokujikeleza yayo ethambekele kakhulu, inesifiso sokusondela kumadigri angamashumi ayisishiyagalolunye. Umkhathi waso ushuthekwe engxenyeni ejulile yefu futhi uqukethe amagesi akhethekile.

wena 7.NEP

INeptune, elinye lamaplanethi avela esimisweni sonozungezilanga, iplanethi ekude kakhulu nelanga futhi lesine ngosayizi. Lomhlaba ubizwa nangokuthi yiPoseidon, owaziwa nangokuthi unkulunkulu wasendulo wamaGrikhi nonkulunkulu wamanzi. Ucwaningo luveze ukuthi akulona iplanethi efanelekile impilo yokuphila. Umkhathi waso ufana kakhulu ne-Uranus, kepha amafu avelele kune-Uranus. Kuyiplanethi ephindwe kashumi nesikhombisa kunoMhlaba. Isizini ihlala iminyaka engamashumi amane. Kuyiqhwa elikhulu leqhwa ngoba likude kakhulu nelanga. Inama-satellites ayishumi nane aziwayo. I-Triton yaziwa kakhulu futhi i-satellite enkulu kunazo zonke. Njengoba kuyiplanethi elikude kakhulu ukuya eLangeni nakuMhlaba, ulwazi lukhawulelwe.

8.DÃœNY ukuze

Iplanethi yokugcina esimisweni sonozungezilanga noMhlaba esasihlala kuwo. Umhlaba ubekwa endaweni yesithathu ngokuya ngokuseduze neLanga nelesihlanu ngosayizi. Umhlaba uwukuphela kweplanethi lapho impilo ingatholwa khona. Umhlaba, onamandla kazibuthe aqine kakhulu, uthatha lesi sici ezintweni eziyinsimbi nesiteketiso esikuqukethe. Ukuphela komhlaba okuyi-satellite yemvelo eyiNyanga, futhi amandla adonsela phansi akhona phakathi kweNyanga noMhlaba abangela ukuqhekeka komhlaba. Yize umkhathi womhlaba uqukethe i-nitrogen ngokuyikho, kukhona ungqimba lwe-ozone emkhathini oluvikela umhlaba emisebeni yelanga eyingozi. Isimo soMhlaba sivuvukile kusuka ekhweyini elisithekile futhi sibizwa ngokuthi yi-geoid. UMhlaba uqeda ukujikeleza kwawo uzungeze ilanga ngezinsuku ezingamakhulu amathathu namashumi ayisithupha nanhlanu namahora ayisithupha, nokujikeleza kwawo kuzungeze ngokwamahora angamashumi amabili nane.



Ungase futhi uzithande lezi
Bonisa Amazwana (1)